1. Home
2. Nieuws
3. 2007
4. January

Jonathan

De Hoornse Gemeenschap

Ik kom nu aan de periode, waar ik het speciaal over wil hebben: de eerste helft van de vorige eeuw. Die tijd kan de bloeitijd van de Hoorn genoemd worden. Als ik het over de Hoorn heb, dan bedoel ik de Hoorn met zijn "oude grenzen": van "Oosthoekbrug" tot "De Bonte Paal", een lengte van drie kilometer. Er was toen sprake van een hechte gemeenschap, met een rijk verenigingsleven.

In het begin van de vorige eeuw was de Hoorn een smalle landweg met veel bochten en bomen en weinig verkeer. Typerend waren de "hoge dijkjes" langs de weg. Er waren toen nog heel wat boerderijen te vinden in de Hoorn, maar er was ook industrie, zoals dakpannenfabrieken, olieslagerijen, een steenfabriek, een scheepswerf en een houthandel. De arbeiders die daar werkten woonden meestal in huizen dichtbij hun werk en zo waren er verschillende buurten ontstaan. Villa’s waren ook te vinden in de Hoorn, daar woonden de eigenaars van de fabrieken en bedrijven. Verder waren er natuurlijk de nodige winkels.

Verder wil ik vermelden het zwembad in de Rijn (schuin tegenover de Oudshoornse kerk), de watertoren, de school en het verenigingsgebouw Jonathan en dan is het beeld van de Hoorn in vroegere dagen wel ongeveer compleet.

Een rustige en hechte gemeenschap, waar iedereen elkaar van naam en toenaam kende. Een speciaal dialect werd er niet gesproken. Het was gewoon "Alphens" wat je er hoorde praten. Zo werd er "hullie" gezegd in plaats van "jullie". En ook was de neiging groot om bijvoorbeeld "ik gaat" of "ik doet" te zeggen. "Liggen" en "leggen" werd ook nogal eens verwisseld en het woord "groos" (= trots) lijkt me ook vrij "Hoorns".

Evenmin was er sprake van het dragen van een klederdracht. Wel werd er door veel vrouwen een wit gesteven gehaakt mutsje gedragen.

Een gebeurtenis was altijd het "hardroeien". Die werden vroeger altijd gehouden op vrijdagmiddag en zaterdag. Vooral als de laatste wedstrijd naderde, dan trokken er heel wat Hoornbewoners richting ‘s-Molenaars.

Zonder volledig volgen hier een aantal echte Hoornse familienamen: Van den Akker, Van der Laan, Van Klaveren, Overvliet, Van Arkel, Oostdam, Van Kempen, Sprey, Kempers, Van Zwieten, Blom, Van Zalingen en Baerveldt.

Tot slot een paar jeugdherinneringen.

Ik kan me nog goed herinneren dat er regelmatig iemand in een invalidenwagentje, getrokken door een hond, de huizen langs ging om door muziek te maken aan de kost te komen. Hij speelde gitaar en mondorgel tegelijk en ik vond het altijd erg mooi.

Ook herinner ik mij nog heel goed de "lucht" van de vernisfabriek. Als je die rook dan kwam er regen! En ook herinner ik me nog het geluid van de sirene van de zagerij, die het begin en het einde van de werktijden aan gaf. Er werd nogal eens gezegd: "Opschieten, de fluit is al gegaan."

Op verschillende aspecten van de Hoorn wil ik nu wat dieper ingaan. De nadruk zal daarbij liggen op de periode dat ik in de Hoorn heb gewoond, van 1937 tot 1973.

Jonathan

Ik begin dan met het gebouw waar het in het midden van de vorige eeuw voor de Hoornse bevolking om draaide: "Gebouw Jonathan". Een gebouw dat in 1931 door de bewoners van de Hoorn werd gesticht en eigendom was van "de vereniging tot stichting en instandhouding van een gebouw voor Christelijke belangen in wijk Hoorn". De kerkvoogdij van de Hervormde Gemeente van Alphen fungeerde als commissie van toezicht. Hoewel er kerk werd gehouden en ook verschillende christelijke verenigingen er hun thuishaven hadden was het toch echt een gebouw voor heel de Hoorn. De damvereniging damde er, de "kleine zang" (kinderen) en de "grote zang" (Con Amore) zong er, de bibliotheek van de Christelijke Jonge Mannenvereniging leende er boeken uit, bruidsparen vierden er hun bruiloft, families hun familiefeesten en de leerlingen van de school (naast Jonathan) kregen er hun gymnastieklessen.

Bovenal echter was "Jonathan" het middelpunt van de buurtvereniging "De Hoornse Gemeenschap". Bijna alle bewoners waren lid van deze vereniging. Voor de kinderen was er elk jaar een boottocht de speeltuin van Meurs in Hazerswoude en rond 5 december was Sint Nicolaas present met zijn knecht, maar het hoogtepunt was toch wel de jaarlijkse gezellige avond die in "Jonathan" gehouden. Er werd dan altijd een toneelstuk (blijspel) in bedrijven opgevoerd. De heer Mild zorgde met zijn accordeon de muzikale omlijsting. De Voorzitter van de Hoornse Gemeenschap opende altijd de avond. Ik kan me nog goed herinneren dat Leen van Klaveren "van de Hoornstraat" voorzitter was. In zijn openingswoord kwamen natuurlijk het komende toneelstuk en de spelers ter sprake. De spelers die hij altijd vol trots "eigen teelt" noemde: alle: spelers waren afkomstig uit de Hoorn! Vervolgens werd het eerste deel van het blijspel opgevoerd. In de pauzes tussen de bedrijven werden lootjes verkocht en kon er wat gebruikt worden. Aan het eind van de avond was de trekking. De hoofdprijs was meestal een taart, beschikbaar gesteld door een van de bakkers uit de Hoorn: bakker Blom of bakker Van Zalingen. Ook werden er veel waardebonnen verloot. Bij de groenteboer konden aardappels gehaald worden en bij de kolenboer bijvoorbeeld antraciet. En, niet te vergeten, er werden dan ook de nodige "maaltjes biest" verloot. De biest kon dan bij een boer gehaald worden. Het waren altijd reuze gezellige avonden.

Natuurlijk was rond 5 december St. Nicolaas (Nijs Zijderveld) van de partij.