Ter Aar – Levensverhaal van C.Valk, smid in Aardam
Wij spraken (in 1962) met de heer C. Valk, de smid in Aardam.
Het leven zoals dat door een ieder van ons beleefd wordt is altijd het na vertellen waard. Alleen wordt er niet altijd over gesproken. Toch moeten wij niet vergeten dat het leven van een ander ons tot lening kan zijn. Wij spraken met de dhr. C. Valk, iemand die beslist niet mislukt is in zijn leven, maar wel veel moeilijkheden in zijn leven heeft moeten overwinnen (net als wij allemaal), alvorens hij aan een rustperiode kon beginnen. In 1919 werkte dhr. C. Valk bij fa. Boot in Alphen a/d Rijn, althans hij had daar gewerkt voor hij zijn dienstplicht ging vervullen. In 1919 dan, na zijn diensttijd, kon hij er ook weer terecht. Maar dan als tijdschrijver, iets wat hem beslist niet aanstond. Daarom nam hij het besluit om zelf een bedrijf te beginnen. Na zijn diensttijd ontving hij f 150,- als kleding vergoeding en dit was het begin kapitaal van zijn bedrijf, gesticht in een hoekje van de mandenmakerij van z’n vader die woonde in het huisje waar nu de familie Griemink woont aan de Westkanaalweg. Spoedig bleek al dat deze ruimte te klein was. Zijn vader zei dan ook, je neemt mijn hele werkplaats in beslag, je moet ergens anders wat op zoeken. Er is toen een soort warande aan het huis gebouwd, en daarvoor kocht dhr. C. Valk een aambeeld, veld-, smid- en gereedschap. De smederij was ingericht. Later toen dhr. C.Valk trouwplannen kreeg en al enige jaren aan de uitbreiding van zijn zaak had gewerkt, adviseerde zijn vader hem ergens anders zijn bedrijf voort te zetten. Dit was echter makkelijker gezegd dan gedaan, een goede raad was duur.
Het oude raadhuis van Ter Aar
Maar Hein van Vliet had toen een winkeltje te koop tussen dhr. Lüling en dominee. Heemskerk. Na veel beraadslagen werd het huisje gekocht. Dat zoiets financiële problemen met zich mee bracht is te begrijpen, want er moest ook nog een smederij aangebouwd worden. Problemen, maar een vertrouwd en bevriend iemand adviseerde: doe het maar; het komt wel terecht, jullie zijn nog jong. Zo is het dan ook gegaan. De smederij werd gebouwd en al spoedig zou men het huisje kunnen betrekken als de bewoner dhr. Van Vliet er teminste uit was. Zolang zijn ze toen maar boven de smederij gaan wonen, en toen enige tijd later het huisje betrokken kon worden was het ideaal bereikt. In die periode werd ook de eerste elektrische stroom in Ter Aar aangelegd en enige monteurs van elders, die toch veel in de smederij moesten zijn kwamen bij C.Valk in de kost. Van hen heeft hij ook zo het een ander op gestoken. De zaak begon lekker te lopen, vooral toen in Ter Aar kassenbouw enige opgang begon te maken. Hiervan heeft hij ook van geprofiteerd. Hij maakte onder andere een mechaniek om de luchtramen tegelijk te openen. Ook met het andere werk ging het prima; zo heeft hij in 1927 de klapburg gemaakt die ongeveer 30 jaar voor de melkfabriek heeft gelegen. Geregeld waren er 3 of 4 mensen bij hem in dienst dus we kunnen wel zeggen een flink bedrijf. Maar door ziekte heeft hij toch veel moeilijkheden onder vonden. Er deed zich nog een grote moeilijkheid voor.
Op een zekere dag dag, in 1929, kwam mijnheer Wiersema, ambtenaar van de provincie binnen stappen met de mededeling dat er een nieuwe weg gemaakt zou worden van Alphen naar Ter Aar; die weg zou uitgerekend door hun huisje lopen, waardoor het gehele bedrijf zou moeten verdwijnen; maar . . . . .hij zou schadeloos gesteld worden. Nou, zei C. Valk, wat mijn huisje betreft wordt ik er niet slechter op, maar van de smederij is het zonde, die is pas nieuw! Maar de boel werd getaxeerd en na wat heen en weer gepraat is het spul verkocht. Maar C.Valk moest het zelf slopen, en het materiaal kon zo veel mogelijk gebruikt worden voor nieuwbouw. En zo is het allemaal gegaan.
Een nieuwe smederij met woonhuis werd gebouwd wat allemaal nog niet zo eenvoudig was. Eerst kwam de vraag waar moet het komen. En vooruitziende kwam de gedachte in hem op om in het centrum te blijven, met de aanleg van de nieuwe weg ontstond ook de mogelijkheid dat een eventuele uitbreiding hier zou ontstaan. En waarom zou hij dan niet de eerste zijn! Dhr. C. Valk heeft goed gezien alleen heeft het nog heel lang geduurd (wel 15 jaar) voor dat de weg in gebruik werd gesteld en toen nog enkele jaren eerder de eerste huizen werden gebouwd in de Pr. Irenestraat.
Dominee Heemskerk heeft in onze tijd ook zijn huis laten bouwen (‘huize altijd iets’) en heeft tijdens de bouw nog in het oude huis van C. Valk gewoond. Achter de eerste smederij heeft een boerderijtje gestaan, een zogenaamd ‘Ka-Barg’; dat is een huisje met daarbovenop als dak, een hooiberg. Hierin woonde de heer Klaas Snaterse. Ook stonden hier schuren van fa. Heemskerk. Wat er in en na de oorlog is gebeurd? Ach, in de oorlog was er veel materiaal- en voedselgebrek, waren er onderduikers, wonderkacheltjes, broodkistjes; dat weten we allemaal nog wel. Winst werd er niet gemaakt en in zwarte handel deed dhr. C. Valk niet mee. Nu wordt het bedrijf voortgezet door Louis Hoogervorst. Inmiddels wensen wij dhr. C. Valk een goede tijd toe.
Bron: de Dorpshuisstem , jaargang 2 no. 8; datum 28-02-1962.
Een bijdrage van: John Bosman, gepubliceerd in de Voshol Kroniek 2000 – 3e kwartaal.
Dit artikel werd aan mij opgestuurd door Leonard van Kessel uit Ter Aar, die ik hiermede wil bedanken voor zijn vriendelijke medewerking.