Een Aarlanderveense dorpselite, de familie Van der Lee.
In mijn beschouwing over ons Rijnland gedurende de Franse bezetting werden niet alle ambachtsbeheerders door het nieuwe bewind afgezet. Een van die personen was de Aarlanderveender Cornelis van der Lee.
Hij overleefde de revolutie en de restauratie. “Als een rots temidden der woelige baren” bleef hij op zijn post. Blijkbaar was hij het vertrouwen van het volk waardig.
Oorspronkelijk stamde de familie Van der Lee uit Oudewater waar zij tot de notabelen van dat stadje behoorden en het vak van touwslager beoefenden. De eerste Van der Lee die zich in Aarlanderveen vestigde was Cornelis, die in 1726 in Oudewater geboren was. Hij zal omstreeks 1755 naar Aarlanderveen verhuisd zijn, waar in de lijn van familietraditie hij zeer actief geweest zijn in het kerkelijk en maatschappelijk leven. Zo was hij tussen 1762 en 1767 enkele jaren kerkmeester, van 1764 tot 1768 schotzetter (ontvanger van belastingen), van 1773 tot 1775 diaken en tussen 1775 en 1803 regelmatig ouderling. In 1768 werd Cornelis benoemd tot plaatsvervangend secretaris en kort daarop secretaris van Aarlanderveen. In 1807 overlijdt hij. Zijn eerste huwelijk bleef kinderloos en in zijn tweede huwelijk werden zeven kinderen geboren waarvan er vijf zeer jong en één zoon op 25 jarige leeftijd overleed.
De in 1763 geboren Cornelis volgde zijn vader op als secretaris van Aarlanderveen (in 1789 was hij plaatsvervangend secretaris). Tevens vestigde Cornelis junior zich als notaris in Aarlanderveen.
Cornelis junior trouwde met Lucretia Wilhelmine Everaars, dochter van de plaatselijke predikant Henricus Everaars en uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. Twee dochters, Hendrica Catherina, die met de de Aarlanderveense “genees-, heel- en verloskundige” Petrus Johannes Heins trouwde, en Geertruida die ongehuwd bleef en in 1885 op 84-jarige leeftijd overleed. Na haar overlijden liet zij een groot aantal legaten na aan liefdadige instellingen.
Het derde kind, een zoon, ook Cornelis genaamd, volgde zijn vader op als notaris toen deze in 1825 overleed. Ook hij was actief in het kerkelijk leven. Van 1834 tot 1842 was hij ouderling. Hij overleed in 1872 in zijn woning, thans Dorpstraat 59. Cornelis trouwde twee maal en van zijn twee huwelijken had hij achttien kinderen, waarvan er acht jong zijn overleden en twee zoons er van groot belang geweest zijn voor de Aarlanderveense gemeenschap.
De jongste zoon, Jan Willem, werd benoemd tot burgemeester van Aarlanderveen. Hij bleef dit tot zijn eervol ontslag kort voor zijn overlijden in 1915. Hij bewoonde het huis in de Raadhuisstraat.
De op een na de oudste zoon, Joannes Abraham volgde zijn vader op in 1855 op als notaris. In deze functie maakte hij de successie op van Dirk Kroon (VIII-6) zoals vermeld op blz. 104 van Dick van Wingerden’s boek “Vier Eeuwen Familie Kroon”. Op kerkelijk gebied was hij vele jaren verdienstelijk als president-kerkvoogd. Johannes Abrahams van der Lee huwde (ondertrouw 1 juni 1849) op 15 juni 1849 in Zoeterwoude met Theodora Zeeman (overleden in 1916). Uit dit huwelijk werden negen kinderen geboren, drie jongens en zes meisjes.
De oudste zoon, Cornelis (geboren in Sassenheim op 20 juli 1854) was de eerste die zich met de titel “Meester” mocht tooien. Hij volgde zijn vader op als notaris welk ambt hij tot 1929 vervulde, was jarenlang president-kerkvoogd, bestuurslid van verschillende polders en lid van de Aarlanderveense gemeenteraad. Hij overleed in op 6 october 1939 te Aarlanderveen.
Zijn zoon Joannes Abraham verliet Aarlanderveen. Hij was tussen 1920 en 1950 gemeenteontvanger van Alphen aan den Rijn. Meer tot de verbeelding spraken de ongehuwde zusters van Cornelis.
Rond de eeuwwisseling bewoonde de weduwe van Johannes Abraham van der Lee met vijf ongehuwde dochters het woonhuis Dorpsstraat 59. Na het overlijden van zus Pieternella in 1912 en de moeder in 1916 bleven vier zussen over die de geschiedenis in gingen als “de dames Van der Lee”. De zusters verhuisden naar het woonhuis op de plaats van Dorpsstraat 8. Achter deze woning lieten zij een nieuw, het thans nog bestaande huis bouwen. (zie bijgaande foto).
De Dorpsstraat in Aarlanderveen. Rechts het oude rechthuis, links de woning van de familie Van der Lee.
Drie zusters overleden daar. Op 23 januari 1935 eerst Elisabeth Susanna Petronella (geb. ca. 1853), dan twee maanden later, op 24 maart 1935, Maria Cornelia (geb.ca. 1850) en op 26 April 1937, Johanna (geb.5 oct.1862). Suzanna Cornelia Antoinette (geb.28 dec.1859) verhuisde in 1938 naar Laren waar ze op 6 november 1954, overleed op bijna 95 jarige leeftijd.
Er waren uit het echtpaar Van der Lee-Zeeman ook nog twee jongere zonen: Henricus Cornelis van der Lee (geb.6 sept.1866) die geneesheer en directeur van een ziekenhuis in Enkhuizen werd. Hij overleed in Zeist. En Anton van der Lee (geb.26 feb.1869) die het beroep van architect uitoefende in de stad Delft. Op 4 juli 1900 trad hij in het huwelijk met Johanna Mina Rahder.
Nog veel groter dan de bestuurlijke invloed van de familie was de zakelijke en persoonlijke invloed. De functie van notaris bracht een vertrouwensrelatie met vele dorpsgenoten met zich mee. Tevens bezat de familie in Aarlanderveen huizen en boerderijen, verstrekte leningen aan Aarlanderveense ondernemers en particulieren en dan hebben we het nog niet eens over de vele schenkingen en legaten waarvan vele Aarlanderveense instellingen hebben geprofiteerd.
Hoewel de familie tot in de vijftiger jaren van deze eeuw nog bezittingen in Aarlanderveen had, kwam eigenlijk al voor de oorlog een einde aan de band tussen de familie Van der Lee met Aarlanderveen. Slechts drie grote zerken op de algemene begraafplaats herinneren ons nog aan deze dorpselite.
Als u nog wat meer wil weten over de familie Van der Lee kunt u de website bezoeken op www.vanderlee.net. Deze website bevat de complete genealogie van de diverse takken van de familie Van der Lee, foto’s van familieleden en een digitale Leekrant.
- Bron : “Omzien naar Aarlanderveen” door P.C.Beuder en A.J.J. van ‘t Riet.
- Met aanvulling door Cron van der Lee.
Parijs, 11 november 2003 Hans Arie Kroon
U kunt contact opnemen met Hans Kroon door te mailen naar hanskroon@alphen.com